Οι κιρσοί είναι φουσκωμένες- διατεταμένες φλέβες που βρίσκονται στα κάτω άκρα. Στα κάτω άκρα υπάρχουν τρεις ομάδες φλεβών: οι επιπολής φλέβες (επιφανειακές), οι οποίες βρίσκονται
κάτω από το δέρμα, οι εν τω βάθει (πιο βαθιές) που βρίσκονται στις μυϊκές ομάδες και οι διατιτρώσες, οι οποίες συνδέουν τις επιπολής φλέβες με τις εν τω βάθει.
Οι κιρσοί λοιπόν δημιουργούνται όταν οι επιπολής φλέβες δεν λειτουργούν σωστά, αποτέλεσμα της ανεπάρκειας βαλβίδων που βρίσκονται στο εσωτερικό τους. Το αίμα αρχίζει να λιμνάζει στο εσωτερικό τους, οι φλεβικές πιέσεις αυξάνονται και οι φλέβες διαστέλλονται. Οι φλέβες έτσι φουσκώνουν, αφού το αίμα παλινδρομεί προς τα κάτω , στην φορά της βαρύτητας, και δεν επιστρέφει όπως συμβαίνει σε φυσιολογικές συνθήκες στην καρδιά.
Οι κιρσοί δημιουργούν πόνο στα πόδια, κάψιμο, φαγούρα, κούραση και κράμπες. Οι ενοχλήσεις αυτές είναι εντονότερες μετά από πολύωρη καθιστική θέση, το βράδυ, τις ζεστές ημέρες και εποχές, στην περίοδο και κατά την εγκυμοσύνη. Πολλές φορές η ανάρροπη θέση (δηλαδή να βάλουμε τα πόδια μας σε ένα ψηλό σημείο) ανακουφίζει από τα δυσάρεστα αυτά συμπτώματα και το συχνό περπάτημα βοηθά στην καλύτερη κυκλοφορία του αίματος, ώστε αυτό να μην λιμνάζει στα πόδια. Μία επιπλοκή της φλεβικής στάσης είναι η θρόμβωση .Θρόμβωση είναι η πήξη του αίματος μέσα στο αγγείο, με αποτέλεσμα την διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος. Αυτή εκδηλώνεται ως επιπολής θρομβοφλεβίτιδα στους κιρσούς .Αντίθετα στο εν τω βάθει φλεβικό δίκτυο εκδηλώνεται ως εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση ,στο εσωτερικό των εν τω βάθει φλεβών. Πρόκειται για επικίνδυνη κλινική κατάσταση καθώς ένα τμήμα του θρόμβου μπορεί να αποσπαστεί και με την κυκλοφορία του αίματος να φτάσει στους πνεύμονες, να κολλήσει στους κλάδους της πνευμονικής αρτηρίας και έτσι να προκληθεί πνευμονική εμβολή.
Εάν έχετε κιρσούς θα πρέπει να απευθυνθείτε στον αγγειοχειρουργό σας και εκείνος θα κάνει τις απαραίτητες ενέργειες και εξετάσεις, όπως έγχρωμο υπερηχογράφημα φλεβών(τριπλεξ), ώστε να βρει την αιτία δημιουργίας τους και να σας συστήσει τη σωστή και ενδεδειγμένη μέθοδο αντιμετώπισής τους. Όταν οι κιρσοί είναι σε αρχικά στάδια , η αντιμετώπισή τους είναι συντηρητική. Αποφεύγουμε την πολύωρη ορθοστασία και χρησιμοποιούμε ελαστικές κάλτσες για τη συμπίεσή τους. Εάν οι κιρσοί είναι σοβαρότερης μορφής, υπάρχουν επεμβατικές μέθοδοι, δηλαδή η χειρουργική επέμβαση και νέες θεραπευτικές μέθοδοι, όπως η σκληροθεραπεία με αφρό, ενδοφλεβικό laser καθώς και η νεότερη μέθοδος με βιολογική κόλλα συγκόλλησης τοιχωμάτων κιρσών.
Πώς προκαλούνται οι κιρσοί;
Μια σειρά βαλβίδες υπάρχουν στο εσωτερικό τοίχωμα των φλεβών των κάτω άκρων. Αυτές οι βαλβίδες είναι υπεύθυνες για τη σωστή μεταφορά του αίματος από τα πόδια στην καρδιά, καθώς λειτουργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να ανοίγουν για να επιτρέψουν τη σωστή ροή του προς την καρδιά και κλείνουν για να εμποδίσουν τη ροή προς την αντίθετη κατεύθυνση. Κάποιες φορές, οι βαλβίδες αυτές δεν κλείνουν στεγανά δημιουργώντας διαφυγή αίματος με αποτέλεσμα την παλινδρόμηση του αίματος αντίθετα προς την κατεύθυνση ροής και την δημιουργία κιρσών. Έτσι, το αίμα λιμνάζει μέσα στις φλέβες μετά από πολύωρη ορθοστασία ή καθιστική στάση. Η επιπολής φλεβική παλινδρόμηση λοιπόν μπορεί να οδηγήσει σε κιρσούς. Οι κιρσοί εμφανίζονται σε μεγαλύτερο ποσοστό σε γυναίκες και αυτό μπορεί να έχει ορμονική εξήγηση, καθώς πολλές γυναίκες που υποφέρουν από κιρσούς έχουν πόνο πριν την έναρξη κάθε περιόδου και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Τι συμπτώματα έχουν οι κιρσοί;
Οι κιρσοί πολλές φορές και για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Όταν όμως εμφανιστούν τα συνηθέστερα είναι τα εξής: από αισθητικής πλευράς η δυσμορφία που δημιουργείται στο σημείο των κιρσών. Από σωματικής πλευράς οι συχνότερες ενοχλήσεις που εμφανίζουν οι κιρσοί είναι πόνος στο συγκεκριμένο σημείο της φλέβας, αίσθημα καύσου, μούδιασμα, φαγούρα και κάποιες φορές πρήξιμο χαμηλά στους αστραγάλους. Τα συμπτώματα που έχουν οι κιρσοί επιδεινώνονται κατά το τέλος μίας κοπιαστικής ημέρας και όταν αυξάνεται η θερμοκρασία του καιρού. Στη χρόνια φλεβική ανεπάρκεια προκαλείται βλάβη στο δέρμα της κνήμης, το οποίο παίρνει χρώμα κόκκινο, καφέ ή μαύρο και μπορεί να δημιουργήσει δερματίτιδα και πάχυνση του δέματος(λιποδερματοσκλήρυνση). Συχνά , οι κιρσοί μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγικά επεισόδια ή επιπολής θρομβοφλεβίτιδα ( δημιουργεί πόνο, κοκκινίλες και σκλήρυνση πάνω από μια ήδη θρομβωμένη επιπολής φλέβα).
Πώς διαγιγνώσκονται οι κιρσοί;
Ο αγγειοχειρουργός μπορεί εύκολα να κάνει διάγνωση με βάση την κλινική εικόνα του / της ασθενούς και με την εξέταση Doppler. Επίσης πιο λεπτομερής εξέταση είναι το υπερηχογράφημα( triplex) των φλεβών, με το οποίο ο γιατρός διαπιστώνει την κατεύθυνση ροής του αίματος στις φλέβες των κάτω άκρων ,γίνεται μέτρηση της ταχύτητάς της, έλεγχος της λειτουργικής κατάστασης των βαλβίδων και της έκτασης της τυχόν ανεπάρκειας
Πώς αντιμετωπίζονται οι κιρσοί; Ποιες θεραπείες υπάρχουν;
Αναλόγως το μέγεθος της βλάβης που έχουν προκαλέσει οι κιρσοί υπάρχει και η κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.
- Συντηρητική αντιμετώπιση: Η αποφυγή της πολύωρης ορθοστασίας και της καθιστικής στάσης είναι τα βασικά σημεία αυτής της αγωγής. Η καθημερινή κίνηση επιβάλλεται, με περπάτημα τουλάχιστον μισής ώρας, χορού, ποδηλάτου ή κολύμβησης, το οποίο είναι και η καλύτερη άσκηση για τους κιρσούς. Ο λόγος είναι ότι το κολύμπι βοηθά περισσότερο στην καλή κυκλοφορία του αίματος στις φλέβες των ποδιών, καθώς στο νερό υπάρχει εξωτερική υδροστατική πίεση αλλά και χαμηλές θερμοκρασίες που προκαλούν αγγειοσύσπαση, κάτι που είναι το ζητούμενο σε αυτή την κατάσταση των κιρσών. Αλλες θεραπευτικές εφαρμογές αποτελούν οι ελαστικές κάλτσες με την συμπίεση που ασκούν εξωτερικά δεν αφήνουν τους κιρσούς να διατείνονται καθώς και φλεβοτονικά φάρμακα που προσφέρουν ανακούφιση σε ασθενείς από τα συμπτώματα που προκαλούν οι κιρσοί.
- Σκληροθεραπεία με αφρό: Στη συγκεκριμένη μέθοδο γίνεται έκχυση σκληρυντικής ουσίας αναμεμιγμένη με αέρα υπό μορφή αφρού μέσα στην φλέβα με μια λεπτή βελόνα. Το διάλυμα αυτό αδειάζει το αίμα από τη φλέβα, προκαλεί συγκόλληση των τοιχωμάτων του αγγείου. Ακολούθως προοδευτικά δημιουργείται σκλήρυνση και συρρίκνωση της κιρσοειδούς διατεταμένης φλέβας ώστε σε διάστημα λίγων μηνών να έχει απορροφηθεί. Η παρακέντηση μπορεί να γίνει και με την καθοδήγηση υπερήχων. Δεν χρειάζεται καμία αναισθησία, η κάθε συνεδρία έχει διάρκεια 35- 45 λεπτά και μετά από κάθε επίσκεψη πρέπει να τοποθετούνται ελαστικοί επίδεσμοι ή κάλτσες κατά μήκος του ποδιού.
- Ενδοφλεβικό Laser: Η διαδικασία του laser είναι μια μέθοδος ανώδυνη και ασφαλής. Μέσα από τη μύτη μια πολύ λεπτής βελόνας εισάγεται στην πάσχουσα φλέβα μια λεπτή ίνα laser με την καθοδήγηση υπερήχων. Διαμέσου αυτής της ίνας διοχετεύεται ενέργεια laser και καταστρέφει θερμικά τη φλέβα. Η όλη διαδικασία πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία ή με την χορήγησης ήπιας “μέθης” .Οι κλάδοι της ανεπαρκούσας φλέβας μπορούν παράλληλα να αφαιρεθούν με μικροφλεβεκτομές χωρίς την χρήση ραμμάτων δέρματος. Ο ασθενής κινητοποιείται την ίδια ημέρα χωρίς πόνο ,επιστρέφει άμεσα στις δραστηριότητές του με άριστο αισθητικό αποτέλεσμα .
- Βιολογική κόλλα συγκόλλησης τοιχωμάτων κιρσών. Πρόκειται για νέα επαναστατική μέθοδο αντιμετώπισης πραγματοποιούμενη με τοπική αναισθησία υπό την καθοδήγηση υπερήχων . Συνίσταται στην εισαγωγή βιολογικής κόλλας εντός της κιρσοειδούς διατεταμένης φλέβας καθ΄ όλο το μήκος της συγκολλώντας τα τοιχώματά της και συρρικνώνοντας τους κιρσούς.
- Κλασσική χειρουργική μέθοδος (σαφηνεκτομή και φλεβεκτομές ) μέθοδος λιγότερο εφαρμόσιμη σήμερα λόγω των ανωτέρων πιο σύγχρονων τεχνικών. Συνήθως εφαρμόζεται σε επιλεγμένα περιστατικά με υποτροπές μετά από προηγούμενα χειρουργεία.
Μπορώ να κάνω laser ή σκληροθεραπεία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού;
Ναι, και η σκληροθεραπεία και το laser μπορούν να γίνουν το καλοκαίρι αρκεί να μην βγείτε αμέσως στην παραλία. Καλό θα είναι να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα σε συνεννόηση με τον γιατρό σας προτού εκτεθείτε στον ήλιο ώστε να αποφύγετε ανεπιθύμητες μόνιμες υπερχρώσεις του δέρματος.
Πώς μπορώ να αποφύγω τη δημιουργία κιρσών ή ακόμα κι αν έχω κιρσούς πώς μπορώ να μην επιδεινώσω την κατάστασή τους;
Οι κιρσοί έχουν συμμάχους την πολύωρη ορθοστασία και καθιστική στάση. Οπότε ελαττώστε όσο μπορείτε την καθιστική ζωή και την άσκοπη ορθοστασία. Προσθέστε στο καθημερινό σας πρόγραμμα τη γυμναστική, ιδίως το περπάτημα και το κολύμπι. Επίσης να ξεκουράζετε τα πόδια σας σε ανάρροπη θέση και να αποφεύγετε την έκθεση των ποδιών σας στον ήλιο και σε υψηλές θερμοκρασίες.