Καρωτίδες και στένωση της καρωτίδας

Οι καρωτίδες είναι δύο μεγάλες αρτηρίες που βρίσκονται στο λαιμό, μια δεξιά και μια αριστερά. Αυτές είναι που μεταφέρουν πλούσιο σε οξυγόνο αίμα στον εγκέφαλο.

Η συσσώρευση πλάκας( λόγω της συσσώρευσης λιπαρών ουσιών και χοληστερόλης) σε αυτές οδηγεί στη στένωση τους. Εκτός από τη στένωση που δημιουργείται από τις πλάκες αυτές, μπορεί οι καρωτίδες να φράξουν εντελώς  καταστάσεις  στις οποίες μπορεί  να προκληθεί εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι βλάβες στις καρωτίδες δεν προκαλούν συγκεκριμένα συμπτώματα και γι αυτό το λόγο δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτές.

Τι είναι η στένωση στις καρωτίδες;

Η στένωση της καρωτίδας είναι πολύ συχνό πρόβλημα και μπορεί κάποιες φορές να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι καρωτίδες είναι οι δύο μεγάλες αρτηρίες που βρίσκονται δεξιά και αριστερά στο λαιμό και μεταφέρουν το οξυγονωμένο αίμα στην καρδιά. Η κάθε καρωτίδα χωρίζεται σε δύο κλάδους, την έσω καρωτίδα που καταλήγει στον εγκέφαλο και την έξω καρωτίδα που καταλήγει στο πρόσωπο. Η έσω καρωτίδα είναι και η πιο σημαντική.  Εάν σε αυτές τις αρτηρίες δημιουργηθούν πλάκες αθηρωμάτωσης, μπορεί να προκληθεί στένωση. Οι πλάκες αυτές δημιουργούνται λόγω συσσώρευσης λιπαρών ουσιών και χοληστερόλης. Όσο πιο μεγάλες είναι οι αθηρωματικές αυτές πλάκες τόσο πιο  μεγάλη είναι και η στένωση. Μικρά τμήματα των πλακών αυτών ή θρόμβοι μπορεί να αποκολληθούν και να κλείσουν μικρότερα αγγεία του εγκεφάλου δημιουργώντας συνθήκες  πρόκλησης εγκεφαλικού. Το ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να προκληθεί λόγω αθηροεμβολής, δηλαδή κάποια μικρά κομμάτια της πλάκας αποκολλούνται και οδηγούνται στον εγκέφαλο, προκαλώντας απόφραξη αρτηριών καθώς επίσης λόγω απότομης απόφραξης της έσω καρωτίδας, η οποία μειώνει την φυσιολογική αιμάτωση του εγκεφάλου. Όταν κριθεί από το γιατρό σας ότι πρέπει να προχωρήσετε σε θεραπεία, τότε οι επιλογές είναι η κλασική χειρουργική μέθοδος ή μια πιο εναλλακτική επιλογή που είναι η αγγειοπλαστική με stent.

 

Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στη δημιουργία στένωσης στις καρωτίδες;

Οι σημαντικότεροι παράγοντες στη δημιουργία στένωσης στις καρωτίδες είναι οι εξής: η ηλικία, υψηλή αρτηριακή πίεση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παρουσία μεγάλων επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η έλλειψη σωματικής άσκησης, το άγχος και το οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικού ή αρτηριοσκλήρυνσης. Ο συνδυασμός παραγόντων αυξάνει βέβαια την πιθανότητα εμφάνισης στένωσης της καρωτίδας.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της στένωσης στις καρωτίδες;

Σε αρχικό στάδιο η στένωση στις καρωτίδες δεν εμφανίζει συμπτώματα. Συνήθως εκδηλώνονται όταν η στένωση έχει αρχίσει να δημιουργεί προβλήματα στη ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Προειδοποιητικά σημάδια εγκεφαλικού επεισοδίου αποτελούν τα παροδικά ισχαιμικά επεισόδια, τα οποία δεν προκαλούν μόνιμες βλάβες στον εγκέφαλο. Τα συμπτώματα αυτών των παροδικών επεισοδίων είναι ο πονοκέφαλος, η ζαλάδα, σύγχυση, μούδιασμα, συσκότιση όρασης, παράλυση. Αυτά διαρκούν από μερικά λεπτά έως και δύο (2) ώρες. Κάποιες φορές τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν: δυσκολίες στην ομιλία, την κατάποση, λιποθυμία. Σε κάποιες περιπτώσεις το πρώτο σύμπτωμα είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο.  Άτομα που παρουσιάσουν αυτά τα συμπτώματα θα πρέπει να απευθυνθούν κατευθείαν στο γιατρό για άμεση ιατρική αξιολόγηση και περίθαλψη. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου και μόνιμης βλάβης των εγκεφαλικών ιστών.

 

Πώς γίνεται η διάγνωση της στένωσης στις καρωτίδες;

Η στένωση στις καρωτίδες μπορεί να διαγνωστεί με τις παρακάτω εξετάσεις:

1. Triplex: Συνδυάζει την υπερηχογραφική απεικόνιση με την ανάλυση της ροής του αίματος και μας δίνει πληροφορίες για τυχόν ύπαρξη αποφρακτικών βλαβών και για την υφή της πλάκας.
2. Αξονική και μαγνητική αγγειογραφία: Μας δίνουν πληροφορίες για την ύπαρξη αποφρακτικών βλαβών στις αρτηρίες του εγκεφάλου και για το βαθμό της στένωσης.
3. Αρτηριογραφία: Με την αρτηριογραφία συλλέγουμε πληροφορίες για τις αρτηρίες του εγκεφάλου μέσω παρακέντησης αρτηρίας οπότε πρόκειται για επεμβατική μέθοδο.

 

Ποιες θεραπείες υπάρχουν για την καρωτιδική στένωση;

Οι θεραπείες που υπάρχουν για τη στένωση στις καρωτίδες είναι η κλασική χειρουργική μέθοδος και η αγγειοπλαστική με stent. Καθεμία θεραπεία ενδείκνυται στον/την ασθενή για διαφορετικό λόγο και ανάλογα το ιατρικό ιστορικό τους. Εάν ο/ η ασθενής παρουσιάζει σημαντικό βαθμό στένωσης τότε η επικρατέστερη μέθοδος αντιμετώπισης είναι η κλασική χειρουργική. Επίσης, τα πολλά προβλήματα υγείας καθιστούν τη χρήση stent ασφαλέστερη από την εγχείρηση.

1. Κλασική χειρουργική μέθοδος: Η συνηθέστερη χειρουργική μέθοδος είναι η ενδαρτηρεκτομή και πλαστική με εμβάλωμα. Με την ενδαρτηρεκτομή πραγματοποιείται αφαίρεση της αθηρωματικής πλάκας από την αρτηρία. Στη συνέχεια με την τοποθέτηση συνθετικού εμβαλώματος διευρύνεται ο αυλός της αρτηρίας αυτής. Το εμβάλωμα τοποθετείται συνήθως ανάμεσα στην κοινή καρωτίδα και την έσω καρωτίδα. Η διαδικασία διαρκεί 1-2 ώρες και η νοσηλεία που απαιτείται είναι περίπου τρεις ημέρες. Τα αποτελέσματα της χειρουργικής μεθόδου είναι μακροχρόνια.
2. Αγγειοπλαστική με stent: Η επέμβαση διενεργείται με τοπική αναισθησία, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εφαρμοστεί και ολική αναισθησία. Κατά την αγγειοπλαστική ο αγγειοχειρουργός τοποθετεί μέσα στην καρωτίδα ένα σωλήνα από μεταλλικό πλέγμα, έτσι ώστε να αυξήσει τη ροή του αίματος στα σημεία που έχουν αποφραχθεί από τις αθηρωματικές πλάκες. Πριν ή μετά την τοποθέτηση του stent ανοίγεται με ένα μπαλόνι που τοποθετείται στο σημείο αυτό και διαστέλλεται. Μόλις το μπαλόνι ξεφουσκωθεί, αφαιρείται ενώ το stent παραμένει για υποστήριξη του τοιχώματος της αρτηρίας ώστε να το διατηρεί ανοιχτό. Το stent με την πίεση που ασκεί μέσα από την πλάκα κρατά την αρτηρία ανοιχτή και αποτρέπει κομμάτια της πλάκας να ξεκολλήσουν. Το σημείο παρακέντησης γίνεται συνήθως ψηλά στο μηρό και από εκεί περνά ένα μικρό σωληνάκι προς την αρτηρία. Μέσα από το σωληνάκι αυτό άλλοι πολύ μικροί καθετήρες οδηγούνται στην καρωτίδα. Από τους καθετήρες αυτούς γίνεται έγχυση σκιαγραφικού υγρού και λαμβάνονται ακτινογραφίες για την απεικόνιση της στένωσης. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης ο/ η ασθενής δεν αισθάνεται πόνο. Τέλος, γίνεται αγγειογραφία για επιβεβαίωση ότι η αρτηρία έχει ανοίξει αρκετά και το stent βρίσκεται σε σωστή θέση. Μετά την επέμβαση η παραμονή στο νοσοκομείο είναι μια (1) ημέρα.. Όπως σε κάθε επέμβαση και στην αγγειοπλαστική με stent υπάρχει ενδεχόμενο επιπλοκών. Η πιο σοβαρή είναι η απόφραξη αρτηρίας του εγκεφάλου από κομμάτια της αθηρωματικής πλάκας ή από θρόμβο που μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο. Επίσης, μπορεί να δημιουργηθεί θρόμβος μέσα στο stent ή σχίσιμο στην αρτηρία, επαναστένωση της αρτηρίας από νέα πλάκα και σπανιότερα αιμορραγία από το σημείο της παρακέντησης.

 

Οδηγίες για να παραμείνετε υγιής

Τόσο με  την αγγειοπλαστική με stent  όσο και με την κλασσική  ενδαρτηρεκτομή οι καρωτίδες ανοίγουν και διατηρείται η φυσιολογική ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Παρ’ όλα αυτά δεν αποτρέπεται η δημιουργία νέας αθηρωματικής πλάκας. Για την αποφυγή τέτοιων καταστάσεων θα πρέπει να εφαρμόζονται τα εξής:

1. Διατήρηση σωματικού βάρους
2. Συχνή άσκηση, ιδιαίτερα περπάτημα ή τρέξιμο
3. Κατανάλωση τροφών με χαμηλά κορεσμένα λίπη αι θερμίδες
4. Διακοπή καπνίσματος
5. Έλεγχος χοληστερόλης και πηκτικότητας του αίματος.