Γάγγραινα ονομάζεται η πάθηση κατά την οποία προκαλείται νέκρωση των ιστών λόγω παύσης της τροφοδοσίας τους με αίμα άρα και με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Πιο συχνά εμφανίζεται στα κάτω άκρα και μπορεί να περιορίζεται σε μια μικρή περιοχή (όπως ένα δάκτυλο), ή να καταλαμβάνει ένα μεγαλύτερο μέρος του άκρου. Η γάγγραινα μπορεί να προχωρήσει πολύ γρήγορα και να οδηγήσει τον ασθενή σε σηπτικό σοκ, γι’ αυτό και η έγκαιρη διάγνωση της είναι εξαιρετικά σημαντική.
γάγγραινα αγγειοχειρουργός αγγειολόγος Γαλάνης Γεώργιος
Πού μπορεί να οφείλεται η γάγγραινα;
Η απόφραξη μεγάλων αρτηριών σε ένα σημείο μπορεί να προκαλέσει γάγγραινα στη γύρω περιοχή. Οι ιστοί αρχίζουν να μαυρίζουν και ο ασθενής χάνει στην αίσθηση πόνου στο σημείο που εντοπίζεται. Είναι μια πάθηση που συμβαίνει συχνά σε ασθενείς με διαβήτη, και εκδηλώνεται κυρίως στα δάκτυλα των ποδιών. Άλλες αιτίες εμφάνισης της γάγγραινας είναι τα κρυοπαγήματα, οι επιπλοκές λοιμώξεων, η θρόμβωση κ.α.
Ποιοι οι τύποι γάγγραινας;
Η γάγγραινα χωρίζεται :
i) Ξηρή γάγγραινα: σε αυτή τη μορφή ο ιστός έχει νεκρωθεί, αλλά δεν έχει μολυνθεί. Αρχικά το σημείο είναι πιο κρύο και σταδιακά μαυρίζει. Η περιοχή είναι επώδυνη, αλλά καθώς ο ιστός νεκρώνεται ο πόνος μειώνεται. Η ξηρή γάγγραινα δεν εξαπλώνεται όμως υπάρχει η πιθανότητα να εκδηλωθεί η υγρή μορφή. Εκδηλώνεται πιο συχνά σε άτομα με διαβήτη, κρυοπαγήματα ή αρτηριοσκλήρυνση.
ii) Υγρή γάγγραινα: σε αυτή τη μορφή η νέκρωση του ιστού συνοδεύεται από βακτηριακή λοίμωξη. Ο ιστός λόγω της φλεγμονής αρχικά είναι κόκκινος και πιο ζεστός. Σταδιακά μελανιάζει και στην περιοχή αρχίζει να μαζεύεται πύον. Η υγρή γάγγραινα εξαπλώνεται γρήγορα και είναι απειλητική για τη ζωή του ασθενή.
iii) Αεριογόνος γάγγραινα: προκαλείται κυρίως από το βακτήριο Clostridium perfringens το οποίο αναπτύσσεται μετά από τραυματισμό ή χειρουργική πληγή. Λόγω της λοίμωξης παράγεται ένα αέριο με δυσάρεστη οσμή. Και αυτή η μορφή πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα.
iv) Εσωτερική γάγγραινα: προκαλείται από τη διακοπή της ροής του αίματος σε κάποιο όργανο. Συνήθως προσβάλλει το έντερο ή τη χοληδόχο κύστη. Εκδηλώνεται με πυρετό και πόνο και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.
v) Γάγγραινα Fournier: πρόκειται για ένα τύπο γάγγραινας που προσβάλλει τα γεννητικά όργανα. Εκδηλώνεται πιο συχνά στου άνδρες, με συμπτώματα όπως πόνος, ερυθρότητα, οίδημα. Είναι αποτέλεσμα μόλυνσης των γεννητικών οργάνων ή του ουροποιητικού συστήματος.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η γάγγραινα;
Συνήθη συμπτώματα αποτελούν:
- Πυρετός που επιμένει
- Οίδημα ή φυσαλίδες στο δέρμα
- Αίσθημα καψίματος
- Ερυθρότητα
- Αλλαγές στο δέρμα (πιο κρύο ή ζεστό, πιο σκληρό)
Εφόσον υπάρχει υποψία για γάγγραινα είναι σημαντικό ο ασθενής να επικοινωνήσει άμεσα με το γιατρό του.
Ποιοι οι τρόποι πρόληψης;
- Η σωστή φροντίδα των ποδιών είναι πολύ σημαντική για ασθενείς με διαβήτη ή αρτηριοσκλήρυνση. Ακόμα και ένας μικροτραυματισμός απαιτεί μεγάλη προσοχή
- Επίσης η ρύθμιση του διαβήτη και η διατήρησή του σε φυσιολογικά επίπεδα είναι αναγκαία
- Η διακοπή του καπνίσματος πολύ σημαντική για να αποφύγουμε βλάβες σε αιμοφόρα αγγεία
Ποια η θεραπεία της γάγγραινας;
Η αντιμετώπιση της πάθησης γίνεται με χειρουργικό καθαρισμό των νεκρωμένων ιστών και σε πολλές περιπτώσεις ακρωτηριασμό ανάλογα με τη μορφή της. Φυσικά όλες οι μορφές απαιτούν άμεση θεραπεία.
Η ξηρή γάγγραινα αντιμετωπίζεται με χειρουργική αφαίρεση του ιστού που έχει νεκρωθεί αφού πρώτα διασφαλιστεί η αιμάτωση του άκρου μέσω επαναιμάτωσης του σκέλους .Η τελευταία πραγματοποιείται είτε με αγγειοπλαστική είτε με ανοικτή επέμβαση (παρακαμπτήριο μόσχευμα-bypass).. Μετά την επέμβαση ο ασθενής ακολουθεί φαρμακευτική αγωγή (αντιβιοτικά) για την αντιμετώπιση συνυπαρχόντων λοιμώξεων και αντιπηκτικά.
Η υγρή γάγγραινα χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Συνήθως ο ακρωτηριασμός είναι αναπόφευκτός. Εκτός από το τμήμα που έχει νεκρωθεί αφαιρούνται και γειτονικοί υγιείς ιστοί.